Γιατί κάποιες εκκλησιαστικές γιορτές είναι κινητές
Το Ορθόδοξο εορτολόγιο, δηλαδή το εορτολόγιο της Ορθόδοξης ανατολικής εκκλησίας, ορίζει τις γιορτές και επετείους της Ορθόδοξης Εκκλησίας σε ετήσια βάση.
Αυτές σχετίζονται με την ανάμνηση συμβάντων από την επίγεια παρουσία του Ιησού Χριστού, με γεγονότα και πρόσωπα από την Παλαιά και την Καινή Διαθήκη, καθώς και με γεγονότα από τον βίο Αγίων, οσίων, μαρτύρων, νεομαρτύρων και γενικότερα προσώπων που τιμώνται από την Ορθόδοξη Εκκλησία.
Το εορτολόγιο έχει κεντρική σημασία για την ζωή των πιστών της Ορθόδοξης Εκκλησίας, αφού καθορίζει, μεταξύ άλλων, τις ετήσιες περιόδους νηστειών αλλά και τις επίσημες κρατικές αργίες θρησκευτικού περιεχομένου στα κράτη με επίσημη θρησκεία την Ορθοδοξία.
Οι Έλληνες γιορτάζουν σύμφωνα με το εορτολόγιο την ονομαστική τους εορτή, δηλαδή γιορτάζουν το όνομά τους, καθώς και τον άγιο από τον οποίο το πήραν.
Οι γιορτές της Ορθόδοξης ανατολικής εκκλησίας είναι δύο ειδών: σταθερές και κινητές. Οι σταθερές γιορτάζονται την ίδια ημερομηνία κάθε χρόνο, ενώ η ημερομηνία των κινητών μεταβάλλεται από χρόνο σε χρόνο.
Σταθερές γιορτές είναι συνήθως αυτές που σχετίζονται με την Παναγία και οι γιορτές των Αγίων, εκτός αν βρίσκονται σε ημερομηνία κατά τη διάρκεια της Σαρακοστής.
Κατά κύριο λόγο, οι κινητές γιορτές σχετίζονται με την ημερομηνία εορτασμού του Πάσχα, που και αυτή είναι μεταβαλλόμενη από χρόνο σε χρόνο. Για παράδειγμα, η γιορτή του Αγίου Γεωργίου γιορτάζεται πάντα μετά το Πάσχα.
Κανονικά η μνήμη του Αγίου τιμάται από την Εκκλησία στις 23 Απριλίου. Όταν όμως αυτή η ημερομηνία πέφτει πριν από το Πάσχα, η γιορτή μεταφέρεται τη Δευτέρα του Πάσχα. Αυτό συμβαίνει για δύο λόγους:
Πρώτον, όλες οι γιορτές που κάποιες χρονιές συμπίπτουν με τη Μεγάλη Εβδομάδα – όπως του Αγίου Γεωργίου ή του Αγίου Μάρκου (25/4) – μετατίθενται για την εβδομάδα της Διακαινησίμου, δηλαδή την εβδομάδα μετά την Κυριακή του Πάσχα. Τη Μεγάλη Εβδομάδα, λόγω των Άγιων Παθών, έχουμε πένθος, οπότε δεν γίνονται πανηγυρικοί εορτασμοί. Έτσι γιορτάζουμε τον Άγιο Γεώργιο τη Δευτέρα και τον Άγιο Μάρκο την Τρίτη μετά την Κυριακή του Πάσχα.
Γιατί κάποιες εκκλησιαστικές γιορτές είναι κινητές
Δεύτερον, ειδικά για την περίπτωση του εορτασμού της μνήμης του Αγίου Γεωργίου, η γιορτή μετατίθεται μετά το Πάσχα, καθώς τα εκκλησιαστικά τροπάρια του Αγίου περιέχουν αναστάσιμα λόγια που δεν είναι δυνατόν να ακουστούν πριν από την Ανάσταση.
Η γιορτή των Αγίων Θεοδώρων είναι επίσης κινητή καθώς γιορτάζεται πάντα Σάββατο και συγκεκριμένα το Σάββατο της πρώτης εβδομάδος των Νηστειών, που είναι γνωστό και ως ψυχοσάββατο των Αγίων Θεοδώρων.
Η μεγαλύτερη κινητή γιορτή είναι το Πάσχα και ορίστηκε να γιορτάζεται την πρώτη Κυριακή μετά την πανσέληνο της εαρινής ισημερίας. Επειδή όμως η ημερομηνία υπολογίζεται με το παλαιό ημερολόγιο (Γρηγοριανό) – γιατί μ΄ αυτό καθορίζεται η εαρινή ισημερία – προσθέτουμε άλλες 13 μέρες για να βρούμε τα όρια μέσα στα οποία γιορτάζεται κάθε χρόνο το Πάσχα, σύμφωνα με το νέο ημερολόγιο.
Ακόμα, κινητή γιορτή είναι και του Αγίου Πνεύματος, που πέφτει πάντα μία ημέρα μετά την Κυριακή της Πεντηκοστής, δηλαδή πάντα ημέρα Δευτέρα, ακριβώς 50 ημέρες μετά την Κυριακή του Πάσχα. Επομένως, εξαρτάται κι αυτή από την ημερομηνία που γιορτάζουμε κάθε χρόνο το Πάσχα.
