Ποια χρώματα ρούχων θα σας βοηθήσουν να αποφύγετε τα κουνούπια
Τα κουνούπια είναι πολύ ευαίσθητα στο διοξείδιο του άνθρακα (CO2) και μπορούν να αισθανθούν μια πηγή του που βρίσκεται πολλά μέτρα μακριά.
Εκπνέουμε CO2 το οποίο είναι άοσμο για εμάς αλλά τα κουνούπια το εντοπίζουν. Έχουν κύτταρα-υποδοχείς στις κεραίες και τα πόδια τους που δεσμεύουν μόρια CO2 και στέλνουν ένα ηλεκτρικό σήμα στον εγκέφαλο των κουνουπιών. Όσο περισσότερα μόρια φτάνουν στους υποδοχείς τους, τόσο υψηλότερη είναι η συγκέντρωση του CO2 και άρα τόσο πιο κοντά βρίσκονται στον ξενιστή.
Υπάρχουν πολλές μη ζωντανές πηγές διοξειδίου του άνθρακα, όπως αυτοκίνητα και βάρκες, κι έτσι για να διαχωρίσουν τις ζωντανές από τις μη ζωντανές πηγές, τα κουνούπια βασίζονται σε οσφρητικά αλλά και οπτικά σημάδια των ζωντανών οργανισμών.
Οι μεταβολικές διεργασίες όπως η αναπνοή και η κίνηση δημιουργούν αυτές τις ενδείξεις, συμπεριλαμβανομένου του γαλακτικού οξέος, της αμμωνίας και των λιπαρών οξέων που λειτουργούν ως πρόσθετες οσφρητικές ενδείξεις για να βοηθήσουν τα θηλυκά κουνούπια να βρουν το επόμενο γεύμα τους -τα αρσενικά κουνούπια δεν τσιμπούν, αν και μπορεί να μας περιτριγυρίζουν ενοχλητικά, μάλλον ψάχνοντας για θηλυκά.
Η παραγωγή του διοξειδίου του άνθρακα είναι το πρώτο που μαγνητίζει τα κουνούπια και όσο υψηλότερος είναι ο μεταβολικός ρυθμός, τόσο περισσότερο έλκονται.
Ο μεταβολικός ρυθμός αυξάνεται ως αποτέλεσμα της φυσικής δραστηριότητας. Οι άνθρωποι λοιπόν που έλκουν περισσότερο τα κουνούπια μπορεί να είναι πιο δραστήριοι σωματικά. Οι έγκυες γυναίκες, λόγω του αυξημένου μεταβολικού τους ρυθμού, προσελκύουν και αυτές περισσότερα κουνούπια.
Οι φυσικές οσμές του σώματος είναι επίσης σημαντικές ενδείξεις που χρησιμοποιούνται από τα κουνούπια για να επιλέξουν έναν ξενιστή, για παράδειγμα, ορισμένα είδη του γένους Anopheles (κώνωψ ο ανωφελής) έλκονται από συγκεκριμένα συστατικά της μυρωδιάς των ποδιών. Αυτά τα κουνούπια μεταδίδουν την ελονοσία και προτιμούν τα πόδια ενός ατόμου που κοιμάται αποφεύγοντας το κεφάλι, κάτι που μειώνει την πιθανότητα να ξυπνήσει το θύμα.
Ποια χρώματα ρούχων θα σας βοηθήσουν να αποφύγετε τα κουνούπια
Τα χρώματα που έλκουν
Τα κουνούπια χρησιμοποιούν επίσης οπτικά σήματα για να αναγνωρίσουν έναν ξενιστή. Μπορούν να ανιχνεύσουν την κίνηση και αυτός είναι ο λόγος που όταν οι άνθρωποι περπατούν κοντά σε βάλτους πλημμυρίζουν από κουνούπια τα οποία ανιχνεύουν οπτικά την παρουσία τους.
Η έρευνα προσπάθησε να συνδέσει συγκεκριμένα χρώματα ρούχων με τη συμπεριφορά των κουνουπιών που αναζητούν ξενιστή. Μια πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature Communications διερεύνησε την προτίμηση των κουνουπιών για διάφορα χρώματα. Οι ερευνητές διεξήγαγαν μια σειρά πειραμάτων σε τρία είδη κουνουπιών που μεταδίδουν ασθένειες: το Aedes aegypti (αηδής ο αιγυπτιακός, γνωστό και ως κουνούπι τίγρης), το Anopheles stephensi και το Culex quinquefasciatus (κουνούπι του νότιου σπιτιού) που έχει τη δυνατότητα να μεταφέρει τον ιό του Δυτικού Νείλου.
Σε ένα πείραμα χρησιμοποίησαν μια αεροδυναμική σήραγγα εξοπλισμένη με κάμερες για να παρακολουθούν τα μοτίβα πτήσης των κουνουπιών. Το τούνελ σχεδιάστηκε για να τα ενθαρρύνει να συμπεριφέρονται όσο το δυνατόν πιο φυσικά. Στο δάπεδο του τούνελ υπήρχαν δύο μικρά χρωματιστά σημεία, ένα για να αντιπροσωπεύει το χρώμα (μήκος κύματος) που άλλαζε και ένα χρώμα ελέγχου (λευκό).
Τα θηλυκά κουνούπια μάς τσιμπούν γιατί στα περισσότερα είδη χρειάζονται ένα γεύμα αίματος για να ολοκληρωθεί η αναπαραγωγική διαδικασία. Έτσι, 50 θηλυκά κουνούπια που ζευγάρωσαν προηγουμένως αλλά δεν ταΐστηκαν, απελευθερώθηκαν στην αεροδυναμική σήραγγα, όπου φυσικά θα αναζητούσαν έναν ξενιστή. Μετά από μία ώρα απελευθερώθηκε διοξείδιο του άνθρακα στη σήραγγα.
Πριν απελευθερωθεί το ερέθισμα της οσμής, τα κουνούπια Ae. aegypti αγνόησαν σε μεγάλο βαθμό τους χρωματιστούς κύκλους στο πάτωμα.
Αλλά μόλις εισήχθη CO2, άρχισαν να ερευνούν τους έγχρωμους κύκλους, ιδιαίτερα καθώς το μήκος κύματος αυξήθηκε από από τα 510 νανόμετρα (nm) στα 660 nm. Αυτά τα μεγαλύτερα μήκη κύματος αντιπροσωπεύουν χρώματα στο πορτοκαλί και το κόκκινο άκρο του φάσματος.
Τα Ae. aegypti έλκονταν περισσότερο από το κόκκινο και μετά από το μαύρο. Σημειωτέον, τα πορτοκαλί έως κόκκινα μήκη κύματος είναι ίδια με αυτά που εκπέμπονται από το ανθρώπινο δέρμα. Το μπλε, το πράσινο και το βιολετί δεν ήταν πιο ελκυστικά από το χρώμα ελέγχου, το άσπρο. Όταν χρησιμοποιήθηκαν κηλίδες του δέρματος, ήταν πιο ελκυστικές για τα κουνούπια από ό,τι το άσπρο χρώμα.
Προηγούμενα πειράματα έχουν δείξει επίσης ότι τα κουνούπια έλκονται περισσότερο από χρώματα που δημιουργούν μια αντίθεση, όπως ένα μοτίβο καρό, παρά ένα μονόχρωμο. Τα κουνούπια Ae. aegypti ενδιαφέρθηκαν περισσότερο για σημεία με υψηλή αντίθεση με το φόντο. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι αυτό τα βοηθά να διακρίνουν ανάμεσα σε άνθρωπο ή ζώο, ακόμη και σε χαμηλό φωτισμό.
Παρόμοια με τα Ae. aegypti, τα Anopheles stephensi έλκονταν από το μαύρο και το κόκκινο, με ελάχιστο ενδιαφέρον για χαμηλότερα μήκη κύματος. Τα Culex quinquefasciatus έδειξαν ενδιαφέρον για το βιολετί/μπλε και το κόκκινο (τα αντίθετα άκρα του ορατού φωτός).
Ποια χρώματα ρούχων θα σας βοηθήσουν να αποφύγετε τα κουνούπια
Οι ερευνητές διεξήγαγαν ένα ξεχωριστό πείραμα σε κλουβιά εντόμων για να εξερευνήσουν την προτίμηση των κουνουπιών σε πραγματικό δέρμα. Έξι εθελοντές με διαφορετική εθνοτική καταγωγή επιστρατεύτηκαν για να βοηθήσουν σε αυτό το τεστ. Η σύγκριση έγινε με ένα λευκό γάντι. Τα κουνούπια έλκονταν περισσότερο από τα χέρια παρά από το λευκό γάντι.
Τι σημαίνουν όλα αυτά;
Η μελέτη δείχνει ότι τα κουνούπια έλκονται από τα χρώματα που βρίσκονται στο ανθρώπινο δέρμα, αλλά μόνο με την παρουσία CO2, υποδηλώνοντας ότι η μυρωδιά της αναπνοής του ανθρώπου μπορεί να λειτουργήσει ως αρχική ένδειξη.
Το χρώμα και η αντίθεση ήταν σημαντικοί παράγοντες για το Ae. aegypti που έδειξε προτίμηση στο κόκκινο και μετά στο μαύρο. Το Anopheles stephensi ενδιαφέρθηκε για παρόμοια χρώματα, αν και προτιμούσε το μαύρο από το κόκκινο.
Το Culex quinquefasciatus ενδιαφέρθηκε για μια σειρά χρωμάτων. Τα πειράματα δεν έλαβαν υπόψη ορισμένους άλλους παράγοντες που επηρεάζουν την επιλογή του ξενιστή, όπως χημικές ουσίες που απελευθερώνονται από το ανθρώπινο δέρμα, η θερμοκρασία του δέρματος και ο ιδρώτας.
Το συμπέρασμα είναι ότι δοκιμάζοντας λευκό, μπλε ή πράσινο και αποφεύγοντας μαύρο, κόκκινο και πορτοκαλί ρούχο -καθώς και τα καρό μοτίβα- ενδεχομένως να μειώνουμε τον κίνδυνο να μας τσιμπήσει ένα κουνούπι.
Φυσικά δεν υπάρχει καμία εγγύηση γι’ αυτό. Πάντως, τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι με περισσότερη έρευνα, το χρώμα θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως ένας τρόπος προστασίας από τα κουνούπια.
