Blog

Το «Πάσχα του καλοκαιριού», όπως λέγεται αλλιώς ο Δεκαπενταύγουστος,

Ξεκινάμε από την κεντρική Εύβοια και το χωριό Οξύλιθος όπου στο πλαίσιο του εορτασμού της Παναγίας Πετριώτισσας ή Παναγίας Χατηριάνισσας τηρούν ένα πολύ παλιό έθιμο κάνοντας ένα μεγάλο πανηγύρι όπου καλωσορίζουν τους επισκέπτες με μοσχοβολιστό παραδοσιακό σιγομεγειρεμένο στιφάδο που φτιάχνουν με κρέας, κρεμμύδια, ντομάτες και κρασί, προσφορά των κατοίκων του χωριού.

Οι ντόπιοι μάλιστα λένε ότι αρκετές φορές τα καζάνια που μαγειρεύουν ξεπερνούν τα 170. Σημειώνουμε ότι το συγκεκριμένο έθιμο τηρήθηκε ακόμα και στην κατοχή με υλικά που υπήρχαν διαθέσιμα.

Στην Κέρκυρα φτιάχνουν την περίφημη κερκυραϊκή παστιτσάδα με κόκορα, πιάτο με βενετσιάνικες ρίζες όπου σήμερα είναι γνωστό σαν ένας πεντανόστιμος συνδυασμός ζυμαρικών με το πουλερικό που πλέον έχει πάρει τη θέση του «κυνηγιού του βασιλιά» της περιόδου της ενετικής κυριαρχίας.

Η παραδοσιακή κορφιάτικη συνταγή επιτάσσει πρώτα την προετοιμασία του κόκορα τον οποίο αρχικά ροδίζουν με φρέσκο βούτυρο, στη συνέχεια τον σοτάρουν με μυρωδικά, κρεμμύδια, σκόρδα και μπαχαρικά και μετά τον σιγοβράζουν για τουλάχιστον δύο ώρες με σάλτσα από φρέσκες ντομάτες. Το ζυμαρικό που προτιμούν είναι τα χοντρά μακαρόνια τα οποία αφού βράσουν, τα στραγγίζουν και τα ραντίζουν με ελαιόλαδο και τα σερβίρουν σε πιατέλα με τον κόκορα που περιχύνουν με τη σάλτσα ντομάτας.

Οι λεπτομέρειες που κάνουν τη γευστική διαφορά είναι το καλό δέσιμο της σάλτσας, η κανέλα και το μπόλικο φρεσκοτριμμένο πιπέρι. Σε πολλά πανηγύρια του νησιού ωστόσο συνηθίζεται να ψήνουν αρνιά.

Τα περισσότερα εξ αυτών έχουν τα δικά τους έθιμα, που κρατούν από γενιά σε γενιά και τα κάνουν ξεχωριστά.

Λιτανείες με θρησκευτική ευλάβεια και βυζαντινή μεγαλοπρέπεια, παραδοσιακά πανηγύρια και ειδικά φαγητά.

(adsbygoogle = window.adsbygoogle || []).push({});

Μερικές από τις Παναγιές της Δωδεκανήσου που ξεχωρίσουν είναι:

Στη Ρόδο, το μεγαλύτερο πανηγύρι είναι αυτό της Παναγιάς της Κρεμαστής, το οποίο διαρκεί 15 μέρες (από τις 10 έως τις 23 Αυγούστου).

Συμμετέχουν σ’ αυτό χιλιάδες Pοδίτες, ενώ στο πλαίσιο του πανηγυριού λειτουργεί και έκθεση παραδοσιακών προϊόντων εδώ και δεκαετίες. Είναι το πανηγύρι με τη μεγαλύτερη συμμετοχή κόσμου σε όλα τα Δωδεκάνησα

Στην Αστυπάλαια, το πανηγύρι της Παναγίας της Πορταΐτισσας, οι εκδηλώσεις του οποίου διαρκούν τρεις μέρες. Ξεκινούν από το βράδυ της παραμονής, μετά τον Εσπερινό, στον περίβολο της εκκλησίας υπό τους ήχους βιολιού και λύρας, με παραδοσιακούς χορούς.

Ανήμερα, οι Αστυπαλαιώτισσες μαγειρεύουν και προσφέρουν στους επισκέπτες τοπικούς μεζέδες και αρνί γεμιστό. Το εορταστικό τριήμερο κλείνει με τα «Κουκάνια», που διοργανώνονται στον

Πέρα Γιαλό και είναι μια σειρά από παιχνίδια με πρωταγωνιστές μικρά και μεγάλα «παιδιά». Το γιαουρτοτάϊσμα, δηλαδή αλληλοτάισμα γιαουρτιού με κλειστά μάτια, το τράβηγμα του σχοινιού, αγώνες κολύμβησης και αβγομαχίες, αλλά και ο «πετεινός», ένα παιχνίδι όπου προσπαθούν να πιάσουν ένα καλάθι με έναν ψεύτικο κόκορα στην άκρη μιας αλειμμένης με γράσο κολόνας πάνω από τη θάλασσα είναι μερικά από αυτά.

Στη Νίσυρο, γιορτάζει η Παναγιά η Σπηλιανή ένα από τα πιο γνωστά μοναστήρια που προσελκύει πλήθος κόσμου από όλα τα Δωδεκάνησα. Το έθιμο θέλει τις λεγόμενες «εννιαμερίτισσες» να καταφτάνουν από τα γύρω νησιά στη μονή εννιά μέρες πριν, για να πραγματοποιήσουν μια ξεχωριστή τελετουργία που λήγει ανήμερα της Παναγιάς. Την παραμονή προσφέρονται στους επισκέπτες ρεβίθια και πατάτες και ανήμερα κρέας με πατάτες στο γλέντι που γίνεται στην αυλή του σχολείου κάτω από την εκκλησία.

Στην Όλυμπο της Καρπάθου, η Παναγιά γιορτάζεται με τον πιο κατανυκτικό τρόπο. Εδώ, οι λειτουργίες είναι βαθιά συνδεδεμένες με το πένθος για τη Παναγία που «έφυγε». Αποκορύφωμα του εορτασμού είναι ο παραδοσιακός Κάτω Χορός που ξεκινά από τους άντρες σε σταθερό, αργόσυρτο βήμα και κατανυκτική διάθεση. Ακολουθούν οι γυναίκες ντυμένες με τις εκπληκτικής ομορφιάς παραδοσιακές στολές τους.

Στην Κάσο, γίνεται το μεγαλύτερο πανηγύρι του νησιού. Όλα τα πατροπαράδοτα έθιμα τηρούνται ευλαβικά και δεν είναι λίγοι οι ξενιτεμένοι Κασιώτες που επιλέγουν αυτή τη μέρα για να επισκεφθούν τον τόπο τους, να δοκιμάσουν ντολμαδάκια και πιλάφι και να ξεφαντώσουν με λύρες και λαούτα.

Στο νησί της Πάτμου, το νησί της Ορθοδοξίας, όπου τα πάντα περιστρέφονται γύρω από το ιστορικό μοναστήρι της Αποκάλυψης, οι μοναχοί του τηρούν το έθιμο του επιταφίου της Παναγίας, ένα έθιμο με βυζαντινές καταβολές.

Ο χρυσοποίκιλτος επιτάφιος της Παναγίας περιφέρεται στα σοκάκια του νησιού σε μεγαλοπρεπή πομπή, ενώ οι καμπάνες του μοναστηριού και των άλλων εκκλησιών ηχούν ασταμάτητα.

Στην Κάλυμνο, σε εκκλησίες και ξωκλήσια αναβιώnουν έθιμα και παραδόσεις. Η Παναγιά της Χώρας η Κεχαριτωμένη, η Γαλατιανή στ’ Αργινώντα, η Κυρά Ψιλή στον Βαθύ, η Παναγιά του Γλυκιού στο λιμάνι, η Παναγιά στους Βοθύνους, η Παναγιά της Τελέντου, η Παναγιά στην Ψέριμο, η Μυρτιώτισσα και πολλά μικρά ξωκλήσια θ’ ανοίξουν τις πύλες τους για να υποδεχθούν ντόπιους και επισκέπτες από κάθε γωνιά της Ελλάδας και του εξωτερικού που θα σπεύσουν να προσκυνήσουν τη χάρη της Παναγιάς.

Πηγαίνοντας σε νησιά των Κυκλάδων όπως η Σίφνος, η Ίος, η Πάρος ή η Σαντορίνη, στο τραπέζι του Δεκαπενταύγουστου πρωταγωνιστεί το χοιρινό. Το «Κυκλαδίτικο ρόστο» είναι η παραδοσιακή επιλογή που περιλαμβάνει κρέας, ντομάτες, πατάτες, καρότα και μανιτάρια, τα οποία σερβίρονται με χοντρά μακαρόνια. Αρχικά, τα μακαρόνια σερβίρονταν σαν πρώτο πιάτο με την κόκκινη σάλτσα ντομάτας.

Μετά σερβιριζόταν το κρέας κομμένο σε φέτες, που συνήθως ήταν ένα οικονομικό κομμάτι χοιρινού, με τα λαχανικά. Χοιρινό ρόστο συναντάται και στην Κεφαλλονιά με δεντρολίβανο και μπίρα.

Το κρητικό τραπέζι του Δεκαπενταύγουστου είναι μια κατηγορία από μόνο του. Αντικριστό, αρνάκι, ψητό στις κληματόβεργες στο φούρνο με πατάτες οφτές, χειροποίητα λουκάνικα, πιλάφι, μακαρόνια με ξερό ανθότυρο τριμμένο, μπουρέκι, γεμιστοί κολοκυθοανθοί, ντολμαδάκια με γιαούρτι κ.ά είναι μερικές μόνο από τις παραδοσιακές νοστιμιές που ξεπηδούν από τα κρητικά τεφτέρια γεμίζοντας τα σπίτια όμορφες μυρωδιές.

Γαλακτομπούρεκο, τσουρεκάκια, πίτες και τυροπιτάκια τηγανητά με μέλι, Ψητά μήλα και γλυκά του κουταλιού με γιαούρτι ολοκληρώνουν γλυκά τις φιλικές μαζώξεις ενώ η τσικουδιά ρέει άφθονη.

Στο Ρέθυμνο αγαπούν πολύ το μπουρέκι (borek όπως είναι γνωστό στην Τουρκία, με τη λέξη να σημαίνει «μικρή πίτα»). Η λέξη μπουρέκι, είναι αφενός τουρκική, αλλά το κολοκυθομπούρεκο είναι μια αμιγώς κρητική συνταγή η οποία δεν λείπει σχεδόν από κανένα σπίτι. Το φύλλο ανοίγεται στο χέρι, βάζουν αρκετό αλεύρι στις πατάτες και στα λεπτοκομμένα κολοκύθια που ανακατεύουν με δυόσμο και και μπόλικη σπιτική μυζήθρα.

Ο χανιώτικος Δεκαπενταύγουστος ωστόσο αγαπά πολύ το παραδοσιακό πιλάφι με βραστή γίδα που στα πανηγύρια φτιάχνουν σε μεγάλα καζάνια στα οποία μαζί με το κόκκινο κρέας βράζουν και κόκορα ή κοτόπουλο. Πρόκειται για μια πολύ απλή αλλά πραγματικά πεντανόστιμη συνταγή.

Το ζυγούρι ή η γίδα δίνουν τον πιο νόστιμο ζωμό ενώ το πιλάφι και το βραστό κρέας συνοδεύεται συχνά και με γιαούρτι. Κρέας ψημένο με κληματόβεργες ή στη θράκα και αντικριστό είναι μερικές ακόμα από τις παραδοσιακές νοστιμιές που συναντάμε στο χανιώτικο τραπέζι την ημέρα της Παναγιάς ενώ τα χόρτα της κρητικής γης και τα κρητικά τυρένια καλτσούνια έχουν επίσης την τιμητική τους συνοδευόμενα από κρασί, ρακόμελο και τσικουδιά.