Εορτάζοντες την 1ην του μηνός Ιανουαρίου
Η ΠΕΡΙΤΟΜΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ
Ο ΜΕΓΑΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ
Ο ΑΓΙΟΣ ΘΕΟΔΟΤΟΣ
Ο ΑΓΙΟΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ επίσκοπος Ναζιανζού πατέρας του αγίου Γρηγορίου θεολόγου
Ο ΟΣΙΟΣ ΘΕΟΔΟΣΙΟΣ ηγούμενος Τριγλίας
Ο ΑΓΙΟΣ ΠΕΤΡΟΣ ο Πελοποννήσιος
Εορτάζοντες την 1ην του μηνός Ιανουαρίου
Αναλυτικά
Η ΠΕΡΙΤΟΜΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ
Ο Μωσαϊκός νόμος, διέταζε την περιτομή των αρσενικών παιδιών (‘Εξοδ. ΙΒ’ 43-49), (Γεν. ΙΖ’ 9-19), η οποία γινόταν κατά την ογδόη ημέρα από αυτή της γέννησης του παιδιού (Λευιτ. ΙΓ’ 3).
Η τελετή αυτή έπαιρνε μέρος μέσα σε κτίριο της Συναγωγής, το πρωί, παρουσία δέκα τουλάχιστον προσώπων. Έτσι και η περιτομή του βρέφους Ιησού έγινε στη Συναγωγή της Βηθλεέμ.
Η χειροποίητος αυτή περιτομή στο σώμα ήταν τύπος, που συμβόλιζε την περιτομή της καρδιάς, ενεργούμενης απ’ ευθείας υπό του Θεού (Δευτ. Γ 16, Λ’6). Για τη δεύτερη αυτή περιτομή, την αχειροποίητο, ο απ. Παύλος διδάσκει: “Περιετμήθητε περιτομή αχειροποιήτω εν τη απεκδυθεί του σώματος των αμαρτιών της σαρκός, εν τη περιτομή του Χριστού, συνταφέντες αυτώ εν τω βαπτίσματι” (Κολ. Β’ 11-12).
Δηλαδή, λέει ο απ. Παύλος, περιτμηθήκατε και με περιτομή πνευματική, που ενεργείται απ’ το Άγιο Πνεύμα. Και συνίσταται στο γδύσιμο και την αποβολή του σώματος, που δούλεψε στις αμαρτίες της σάρκας. Το γδύσιμο δε αυτό είναι η περιτομή, που πήρατε από τον Χριστό, όταν θαφτήκατε μαζί Του, δια του Αγίου Βαπτίσματος. Το Βρέφος όμως της φάτνης, αφού γεννήθηκε με τον Παλαιό Νόμο, έπρεπε να υποβληθεί και Αυτό στον τύπο, ο οποίος είχε δικαίωμα να ισχύει μέχρι της καταργήσεως του.
Απολυτίκιο. Ηχος α’. Του λίθου σφραγισθέντος
Μορφήν αναλλοιώτως ανθρωπίνην προσέλαβες, Θεός ων κατ’ ουσίαν πολυεύσπλαγχνε Κύριε και νόμον εκπληρών περιτομήν, θελήσει καταδέχη σαρκικήν, ίνα παύσης τα σκιώδη και περιέλης το κάλυμμα των παθών ημών. Δόξα τη αγαθότητι τη ση, δόξα τη ευσπλαγχνία σου, δόξα τη ανεκφράστω Λόγε συγκαταβάσει σου.
Ο ΜΕΓΑΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ
“… τα των ανθρώπων ήθη κατεκόσμησας”. – Με τη φράση αυτή, το απολυτίκιο, απόλυτα επιτυχημένα, τονίζει την κοινωνική προσφορά του Άγιου Βασιλείου, που με τη θεία διδασκαλία του στόλισε με αρετές τα ήθη και τη ζωή των ανθρώπων.
Ο Μέγας αυτός πατέρας και διδάσκαλος της Ορθόδοξης Εκκλησίας γεννήθηκε το 329, κατ’ άλλους το 330 μ.Χ. στη Νεοκαισάρεια του Πόντου, σύμφωνα με τα γραφόμενα του φίλου του Αγ. Γρηγορίου του Θεολόγου. Τα δε εγκυκλοπαιδικά λεξικά αναφέρουν σαν πατρίδα του Μ. Βασιλείου την Καισαρεία της Καππαδοκίας.
Οι γονείς του Βασίλειος (και αυτός), που καταγόταν από την Νεοκαισάρεια του Πόντου και Εμμέλεια, που καταγόταν από την Καππαδοκία, αν και κατά κόσμον ευγενείς και πλούσιοι, είχαν συγχρόνως και ακμαιότατο χριστιανικό φρόνημα.
Αυτοί μάλιστα έθεσαν και τις πρώτες -καθοριστικής σημασίας-πνευματικές βάσεις του Αγίου.
Με εφόδιο αυτή τη χριστιανική ανατροφή, ο Βασίλειος αρχίζει μια καταπληκτική ανοδική πνευματική πορεία. Έχοντας τα χαρίσματα της ευστροφίας και της μνήμης, κατακτά σχεδόν όλες τις επιστήμες της εποχής του. Και το σπουδαιότερο, κατακτά τη θεία θεωρία του Ευαγγελίου, που την κάνει αμέσως πράξη με την αυστηρή ασκητική ζωή του.
Ας αναφέρουμε όμως, περιληπτικά, την πορεία των δραστηριοτήτων του. Μετά τις πρώτες του σπουδές στην Καισαρεία και κατόπιν στο Βυζάντιο, επισκέφθηκε, νεαρός ακόμα, την Αθήνα, όπου επί τέσσερα χρόνια συμπλήρωσε τις σπουδές του, σπουδάζοντας φιλοσοφία, ρητορική, γραμματική, αστρονομία και ιατρική, έχοντας συμφοιτητές του τον Γρηγόριο τον Ναζιανζηνό (τον θεολόγο) και τον Ιουλιανό τον Παραβάτη.
Από την Αθήνα επέστρεψε στην Καισαρεία και δίδασκε την ρητορική τέχνη. Αποφάσισε όμως, να ακολουθήσει τη μοναχική ζωή και γι’ αυτό πήγε στα κέντρα του ασκητισμού, για να διδαχθεί τα της μοναχικής πολιτείας στην Αίγυπτο, Παλαιστίνη, Συρία και Μεσοποταμία. Όταν επέστρεψε, αποσύρθηκε σε μια Μονή του Πόντου, αφού έγινε μοναχός και ασκήθηκε εκεί με κάθε αυστηρότητα για πέντε χρόνια (357-362).
Ήδη τέλεια καταρτισμένος στην Ορθόδοξη Πίστη, χειροτονήθηκε διάκονος και πρεσβύτερος από τον επίσκοπο Καισαρείας Ευσέβιο.
Ο υποδειγματικός τρόπος της πνευματικής εργασίας του δεν αργεί να τον ανεβάσει στο θρόνο της αρχιεροσύνης, διαδεχόμενος τον Ευσέβιο στην επισκοπή της Καισαρείας (370). Με σταθερότητα και γενναίο φρόνημα, ως αρχιερέας έκανε πολλούς αγώνες για την Ορθόδοξη Πίστη. Με τους ορθόδοξους λόγους που συνέγραψε, κατακεραύνωσε τα φρονήματα των κακοδόξων.
Στους αγώνες του κατά του Αρειανισμού αναδείχτηκε αδαμάντινος, ούτε κολακείες βασιλικές του Ουάλεντα (364-378), που πήγε αυτοπροσώπως στην Καισαρεία για να τον μετατρέψει στον Αρειανισμό, ούτε οι απειλές του Μόδεστου μπόρεσαν να κάμψουν το ορθόδοξο φρόνημα του Αγίου.
Υπεράσπισε με θάρρος την Ορθοδοξία, καταπλήσσοντας τον βασιλιά και τους Αρειανούς. Ακόμα, αγωνίστηκε κατά της ηθικής σήψεως και επέφερε σοφές μεταρρυθμίσεις στο μοναχισμό.
Η δε υπόλοιπη ποιμαντορική δράση του, υπήρξε απαράμιλλη, κτίζοντας την περίφημη “Βασιλειάδα”, συγκρότημα με ευαγή Ιδρύματα, όπως φτωχοκομείο κ.ά., όπου βρήκαν τροφή και περίθαλψη χιλιάδες πάσχοντες κάθε ηλικίας, γένους και φυλής. Να αναφέρουμε επίσης ότι ο Μ. Βασίλειος, εκτός των άλλων έργων του, έγραψε και Θεία Λειτουργία, που, μετά την επικράτηση αυτής της συντομότερης του Αγ. Ιωάννου του Χρυσοστόμου, τελείται 10 φορές το χρόνο:
την 1η Ιανουαρίου (όπου γιορτάζεται και η μνήμη του),
τις πρώτες πέντε Κυριακές της Μ. Τεσσαρακοστής,
τις παραμονές των Χριστουγέννων και των Θεοφανείων,
την Μ. Πέμπτη και
το Μ. Σάββατο.
Στα πενήντα του χρόνια ο Μέγας Βασίλειος, εξαιτίας της ασθενικής κράσεώς του και της αυστηρής ασκητικής ζωής του (ορισμένες πηγές λένε από βαριά αρρώστια του ήπατος ή των νεφρών), την 1η Ιανουαρίου του 378 ή κατ’ άλλους το 379 με 380, εγκαταλείπει το φθαρτό και μάταιο αυτό κόσμο, αφήνοντας παρακαταθήκη και Ιερή κληρονομιά στην ανθρωπότητα ένα τεράστιο πνευματικό έργο.
Απολυτίκιο. Ήχος α’.
Εις πάσαν την γην εξήλθεν ο φθόγγος σου, ως δεξαμένην τον λόγον σου· δι’ ου θεοπρεπώς εδογμάτισας, την φύσιν των όντων ετράνωσας, τα των ανθρώπων ήθη κατεκόσμησας, Βασίλειον ιεράτευμα, Πάτερ Όσιε· πρέσβευε Χριστώ τω Θεώ, σωθήναι τας ψυχάς ημών.
Ο ΑΓΙΟΣ ΘΕΟΔΟΤΟΣ
Μαρτύρησε δια ξίφους.
Ο ΑΓΙΟΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ
Επίσκοπος Ναζιανζού πατέρας του αγίου Γρηγορίου θεολόγου, η Ναζιανζός της Καππαδοκίας, λεγόταν παλιότερα Διοκαισάρεια και ο επίσκοπος Ναζιανζού Γρηγόριος, πατέρας Γρηγορίου του Θεολόγου, ήταν από ένα των κοντινών χωριών, την Αριανζό. Πριν μπει στον κλήρο, ήταν ανώτερος δημόσιος υπάλληλος και σε θέση, που μπορούσε να χρηματίζεται, όπως κατά κανόνα έκαναν και οι συνάδελφοι του. Η τιμιότητα του όμως δεν τον άφησε να κάνει άνομο κέρδος ούτε μια δραχμή. Στην αρχή ο Γρηγόριος άνηκε σε μια θρησκευτική αίρεση, που οι οπαδοί της ονομάζονταν Υψιστάριοι.
Στην ορθόδοξη χριστιανική πίστη τον οδήγησε η ευσεβέστατη και μορφωμένη σύζυγος του, Νόννα. Τότε ο Γρηγόριος ήταν πολύ νέος. Βαπτίστηκε το 325, αναδείχτηκε επίσκοπος Ναζιανζού το 328 και επισκόπευσε για 45 χρόνια. Κατά την επισκοπική του σταδιοδρομία, έζησε με τρόπο άξιο για να τον αγιοποιήσει. Και το άξιζε και μόνο με το γεγονός ότι απ’ αυτόν και τη σύζυγο του Νόνα, αγία κι αυτή, προήλθαν δύο γιοι, ο Γρηγόριος ο Θεολόγος και ο Καισάριος ο ιατρός, ανακηρυγμένοι άγιοι και μια κόρη, η Γοργονία, αγία και αυτή. Ο Γρηγόριος παρέδωσε ειρηνικά και με αγιότητα την ψυχή του στον Θεό.
Ο ΟΣΙΟΣ ΘΕΟΔΟΣΙΟΣ ηγούμενος Τριγλίας
Δεν γνωρίζουμε πολλά πράγματα για τη ζωή του. Ξέρουμε μόνο ότι ήταν ηγούμενος μιας από τις τέσσερις γνωστές Μονές στην Τριγλία. Δηλαδή του Μιδηκίου, Βαθέος Ρύακος, του Αγίου Στεφάνου και του αγίου Ιωάννου. Ποιας απ’ αυτές όμως και πότε έζησε μας είναι άγνωστο. Τη μνήμη του αναφέρει μόνο ο άγιος Νικόδημος στον Συναξαριστή του.
Ο ΑΓΙΟΣ ΠΕΤΡΟΣ ο Πελοποννήσιος
Ο άγιος αυτός Νεομάρτυρας, καταγόταν από την Τρίπολη της Πελοποννήσου. Άγνωστο για ποιους λόγους συνελήφθη από τους Τούρκους στο Οντεμίσιο (Τέμισι) της Μικράς Ασίας το 1776 και πιεζόμενος να ασπαστεί το κοράνιο στάθηκε ακλόνητος στην πίστη των πατέρων του. Γι’ αυτό τον λόγο λοιπόν τον κρέμασαν και έτσι έλαβε το στεφάνι του μαρτυρίου.
Εορτάζοντες την 1ην του μηνός Ιανουαρίου
