Η Αγία Ευγενία, τη μνήμη της οποίας τιμά σήμερα 24 Δεκεμβρίου η Εκκλησία, έζησε στο δέυτερο μισό του 3ου αιώνα και καταγόταν από τη Ρώμη. Γονείς της ήταν ο Φίλιππος και η Κλαυδία, ενώ είχε δύο αδέλφια την Αβίτα και το Σέργιο.
Η Αγία Ευγενία η Οσιοπαρθενομάρτυς σπούδασε κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Ήταν προικισμένη με πολλά προσόντα. Ήταν έξυπνη και έμαθε ρωμαϊκά και ελληνικά, ήταν πολύ μορφωμένη στα δέκα πέντε της χρόνια κι όλοι τη θαύμαζαν.
Όταν τελείωσε τις σπουδές της, ψάχνοντας για περισσότερη γνώση πήρε στα χέρια της από μια χριστιανή κόρη τις επιστολές του Αποστόλου Παύλου. Όταν τις διάβασε, εντυπωσιάσθηκε πολύ. Εκεί μέσα δεν υπήρχαν θεωρίες και φιλοσοφικές δοξασίες. Οι γραμμές τους ενέπνεαν ζωή και ελπίδα.
Ο Ακυλίνoς, Ρωμαίος αξιωματούχος, τη ζήτησε από τον πατέρα της σε γάμο. Όταν ο Φίλιππος το ανάφερε στην κόρη του και τη ρώτησε αν θέλει να γίνουν οι γάμοι της, εκείνη απάντησε ότι θα ήθελε να μείνει παρθένος και να αφοσιωθεί στη μάθηση.
Διάβαζε και πολλά βιβλία των χριστιανών, που της εφαίνοντο αληθέστερα.
Κάποια νύχτα ντύθηκε ανδρικά και έφυγε σε άλλη πόλη, για να μην παντρευτεί. Πηγαίνοντας σε έναν Επίσκοπο με ανδρικά ρούχα, έλαβε από εκείνον το Άγιο Βάπτισμα και ονομάσθηκε Ευγένιος.
Τόσο πολύ έλαμψε στις αρετές η Αγία, ώστε με την παράκληση όλων των αδελφών του Μοναστηρίου, δέχθηκε την προστασία τους και την ηγουμενία. Όμως μία μοναχή, που ονομαζόταν Μελανθία, η οποία ήταν μελανή και μαύρη στην ψυχή, κυριεύθηκε από έναν έντονο και σατανικό έρωτα.
Επειδή όμως δεν πέτυχε τον διαβολικό της σκοπό, μηχανεύθηκε την συκοφαντία ότι τάχα ο Ηγούμενος Ευγένιος, ζήτησε να την εξαπατήσει ερωτικά. Μόλις τα άκουσε αυτά ο πατέρας της Ευγενίας και έπαρχος, αμέσως θύμωσε.
Έστειλε και έφεραν γρήγορα τον Ηγούμενο και τους Μοναχούς του Μοναστηριού δεμένους, ως ψευδολάτρες και κακοποιούς. Τους παρουσίασε στο δικαστήριο, για να απολογηθούν σχετικά με την υπόθεση αυτή.
Όταν είδε η Αγία ότι όλοι πίστευαν τα λόγια της Μελανθίας και θα θανάτωναν άδικα τόσους δικαίους ασκητές, καθώς σκεπτόταν και την κατηγορία στο άγιο σχήμα των μοναχών, είπε:
«Καιρός είναι να φανερωθεί η αλήθεια. Μάρτυς μου ο Θεός, ότι εγώ είχα πόθο να υπομείνω τον πειρασμό αυτό μέχρι τέλους και να μην ομολογήσω την αλήθεια για να πάρω το στεφάνι της υπομονής από τον Χριστό την ημέρα της Κρίσεως, αλλά για να μη συκοφαντηθεί το άγιο σχήμα, θα ομολογήσω εκείνο, που κανείς δεν ξεύρει παρά μόνο ο Κύριος».
Και αποκάλυψε ότι είναι η κόρη του, η Ευγενία. Τότε οι γονείς της έγιναν χριστιανοί και την ακολούθησαν. Όταν βγήκε βασιλική διαταγή, ή να θυσιάζουν οι Χριστιανοί στα είδωλα ή να θανατώνονται κακώς εξαιτίας αυτού, επειδή η Αγία δε θυσίαζε, την αποκεφάλισαν, τερματίζοντας έτσι ένδοξα «τὸν καλὸν ἀγῶνα τῆς πίστεως» (Α’ προς Τιμόθεον, στ’ 12), μαζί με την επίγεια ζωή της.
