Εορτάζοντες την 10ην του μηνός Ιανουαρίου
Ο ΑΓΙΟΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ έπ. Νύσσης μετά της συζύγου του ΘΕΟΣΕΒΕΙΑΣ
Ο ΟΣΙΟΣ ΔΟΜΕΤΙΑΝΟΣ επίσκοπος Μελιτηνής
Ο ΟΣΙΟΣ ΑΜΜΩΝΙΟΣ
Ο ΑΓΙΟΣ ΜΑΡΚΙΑΝΟΣ
Εορτάζοντες την 10ην του μηνός Ιανουαρίου
Αναλυτικά
Ο ΑΓΙΟΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ επ. Νύσσης μετά της συζύγου του ΘΕΟΣΕΒΕΙΑΣ
Γεννήθηκε στη Νεοκαισάρεια του Πόντου το 332 και ήταν αδελφός του Μεγάλου Βασιλείου. Παίρνει την ίδια μόρφωση με τον μεγάλο του αδελφό, ξεχωρίζει δε κι αυτός για την ευφυΐα του, την επιμέλεια του και την φιλοσοφικότατη ιδιοφυΐα του.
Ό Γρηγόριος νυμφεύεται τη Θεοσέβεια, (πραγματικά αγία γυναίκα), πού γρήγορα την αρπάζει ο θάνατος. Ισχυρός χαρακτήρας καθώς ήταν, δεν απελπίζεται, και στα σαράντα του χρόνια γίνεται επίσκοπος Νύσσης, μιας κωμοπόλεως της Καπαδοκίας. ο Θεός τον αξιώνει να γίνει το κυριότερο όργανο Του στη Β’ Οικουμενική σύνοδο, το 381 στην Κων/πολη, και κατατροπώνει στην κυριολεξία τους πνευματομάχους του Μακεδονίου, με “… τη μάχαιρα πού δίνει το Πνεύμα και ή οποία είναι ο λόγος του Θεού”.
Στίς συζητήσεις εκείνες, ο Γρηγόριος ο Νύσσης τόσο πολύ είχε διακριθεί, ώστε ονομάστηκε “Πατήρ Πατέρων και Νυσσαέων Φωστήρ”. ο δε Μέγας Θεοδόσιος τον ονόμασε στύλο της Όρθοδοξίας.Πέθανε ειρηνικά, αφού άφησε πολύ αξιόλογα έργα: ερμηνευτικά, δογματικά, κατηχητικά, λόγους ηθικούς, εορταστικούς, εγκωμιαστικούς, επιταφίους και έναν επιμνημόσυνο στον αδελφό του Μ. Βασίλειο.
1. Προς Έφεσίους στ’ 17
Απολυτίκιο. Ηχος γ’. Θείας πίστεως.
Θείον γρήγορσιν, ενδεδειγμένος, στόμα σύντονον, της ευσέβειας, ανεδείχθης Ίεράρχα Γρηγόριε τη γαρ σοφία των θείων δογμάτων σου, της Εκκλησίας ευφραίνεις το πλήρωμα. Πάτερ όσιε, Χριοτόν τον Θεόν ικέτευε, δωρήσασθαι ημίν το μέγα έλεος.
Ο ΟΣΙΟΣ ΔΟΜΕΤΙΑΝΟΣ επίσκοπος Μελιτηνής
Έζησε τον 6ο αιώνα και ήταν γιος πλουσίων γονέων, του Θεοδώρου και της Ευδοκίας. Φιλομαθής ο Δομετιανός και πολύ προσεκτικός στο να διατηρεί καθαρή τη ζωή του από μικρή ηλικία, δεν παρασύρθηκε από τα πολλά υλικά πλούτη. Άλλα επιδόθηκε στο να μάθει τα ελληνικά γράμματα και τις άγιες Γραφές και πράγματι προόδευσε πολύ στις σπουδές του.
Αργότερα παντρεύτηκε μια ευσεβέστατη σύζυγο, πού γρήγορα όμως την έχασε. Άλλα θέλησε να μείνει πιστός στη μνήμη της συζύγου του, γι’ αυτό έγινε κληρικός και αφοσιώθηκε ολοσχερώς στην υπηρεσία της εκκλησίας. Ή δε μεγάλη προσωπική του αξία δεν άργησε να τον ανεβάσει στην επισκοπή της Μελιτηνής στη Μεσοποταμία. ο Δομετιανός, μαζί με τα έκκλησιαστικά πλεονεκτήματα του, κατείχε και μεγάλη πολιτική ικανότητα και επιδεξιότητα. Γι’ αυτό και ο αυτοκράτωρ Μαυρίκιος, του έμπιστεύθηκε σπουδαία πολιτική αποστολή στο βασιλιά: των Περσών Χοσρόη τον Β’.
Ή επιτυχία, με την οποία την εξετέλεσε, έκανε τον αυτοκράτορα να παραχωρεί κατά καιρούς στον επίσκοπο Μελιτηνης μεγάλα χρηματικά ποσά, πού ο Δομετιανός τα ξόδευε στις εκκλησιαστικές ανάγκες και την ίδρυση πτωχοκομείων. Πέθανε τον Ιανουάριο του 602, σε μια από τις επισκέψεις του στην Κων/πολη. Ή δε κηδεία του έγινε με μεγάλη επισημότητα.
Απολυτίκιο. Ήχος δ’. ο υψωθείς εν τω Σταυρω.
Ως καθαρός και φωτισμού θείου πλήρης, την του ποιμαίνειν έπιστεύθης φροντίδα, τους άρνας Πάτερ όσιε Χρίστου του Θεού όθεν δι’ ασκήσεως, και ποικίλων θαυμάτων, της ιεραρχίας σου, την χλαμύδα κοσμήσας, της Εκκλησίας Δομετιανέ, ώφθης κοσμήτωρ, αυτής προϊστάμενος.
Ο ΟΣΙΟΣ ΑΜΜΩΝΙΟΣ
Τρεις ομώνυμοι ασκητές ερημίτες μνημονεύονται, πού διέπρεψαν στην αγιότητα του βίου τους: ο ένας μαθητής του μεγάλου Αντωνίου, ο άλλος μαθητής του Άββά Παμβώ, πού έκοψε τ’ αυτί του για να μη γίνει αρχιερέας, και ένας άλλος Αμμώνιος, πού κατασκεύαζε κελιά για τους νέους προσερχόμενους μοναχούς. Όλοι έζησαν στην έρημο όσιακά και ειρηνικά απεβίωσαν. Ποιος Όμως από τους τρεις μνημονεύεται εδώ δεν γνωρίζουμε.
Ο ΑΓΙΟΣ ΜΑΡΚΙΑΝΟΣ
Πρεσβύτερος και οικονόμος της Μεγάλης Εκκλησίας Οι προγονοί του κατάγονταν από τη Ρώμη, ήλθαν όμως και εγκαταστάθηκαν στην Κων/πολη. ο ίδιος έδρασε επί αυτοκρατόρων Μαρκιανού και Πουλχερίας, και επί Λέοντος του Θρακός. Δηλαδή γύρω στο 450-474. Καταρτισμένος στα Ιερά γράμματα, διακρίθηκε σαν Ιερέας και οικονόμος του ναού της Άγιας Σοφίας.
Ή μεριμνά του για τους φτωχούς υπήρξε εξαιρετική. Επίσης με πρωτοβουλία του Μαρκιανού, κτίστηκε μεγαλοπρεπής ναός της Αγίας Αναστασίας, κοντά στον μικρότερο πού υπήρχε και τον οποίο δόξασε ο Γρηγόριος ο Θεολόγος με τους περίφημους λόγους του. Έπειτα πάλι με πρωτοβουλία του Μαρκιανού κτίστηκαν ο ναός της Αγίας Ειρήνης προς τη θάλασσα, ο κάτω απ’ αυτή ναός Ισιδώρου του Μάρτυρα και ο ναός του Αγίου Στρατόνικου. Γι’ αυτή του λοιπόν την ευλάβεια, για την πολλή φιλανθρωπία και ελεημοσύνη του και την ευσεβή χρησιμοποίηση της παιδείας του, ή Εκκλησία τον κατάταξε μεταξύ των Άγιων της.
