Λαμπροτρίτη 9 Απριλίου 1462 :Το φρικτό μαρτύριο των Αγίων Ραφαήλ, Νικολάου και Ειρήνης
Ο Άγιος Ραφαήλ γεννήθηκε στην Ιθάκη , το 1410 και καταγόταν από πλούσια χριστιανική οικογένεια.
Ο πατέρας του λεγόταν Διονύσιος κι η μητέρα του Μαρία. Ήσαν κι οι δύο ευσεβέστατοι. Γι΄ αυτό και το παιδί τους φρόντισαν από τα πρώτα χρόνια να το αναθρέψουν με το γάλα της αρετής και της ευσέβειας.
Όταν ο Γεώργιος ανδρώθηκε ,αυτό ήταν το αρχικό του όνομα, έγινε αξιωματικός στον Βυζαντινό στρατό. Σύντομα όμως παράτησε τούτο το αξίωμα του κι έγινε μοναχός κι αργότερα ιερέας με τ΄ όνομα Ραφαήλ. Η δίψα του για ανώτερες θεολογικές σπουδές οδήγησε τα βήματα του στην πόλη της Γαλλίας Morlee, γνωστή κατά την εποχή εκείνη για την πλούσια θρησκευτική της παράδοση.Στην πόλη αυτή γνώρισε και τον συσπουδαστή του Νικόλαο από τη Θεσσαλονίκη και μ΄ αυτόν επέστρεψε στις Αθήνες όπου και ανέλαβε καθήκοντα εφημεριακά στον ιερό ναό του Αγίου Δημητρίου του Λαμπαδιάρη που βρίσκεται κοντά στην Ακρόπολη.
Εκεί χειροτονήθηκε κι ο φίλος του Νικόλαος διάκονος. Ύστερα από λίγο καιρό βρίσκουμε τους δύο εργάτες του Ευαγγελίου στην Κωνσταντινούπολη.
Εκεί μάλιστα το Πατριαρχείο εκτιμώντας τη μόρφωση, τον ζήλο και τη δραστηριότητα του Ραφαήλ, τον προήγαγε σε Αρχιμανδρίτη με τον τιμητικό τίτλο του Πρωτοσύγκελου και τον έστειλε σαν εκπρόσωπο του σε διάφορα θεολογικά συνέδρια στην Ιταλία και τη Γαλλία.
Η άλωση της Βασιλίδος των πόλεων βρήκε τους δύο κληρικούς στη Θράκη και την επόμενη χρονιά στη Μυτιλήνη που ήταν ελεύθερη , γιατί τελούσε τότε κάτω από την ηγεμονία των Γενουατών. Σαν έφθασαν στο όμορφο αυτό Νησί οι Άγιοι ζήτησαν να βρουν ένα ήσυχο μέρος για να μονάσουν. Σαν τέτοιο , ο τότε προεστός της Θερμής , στο λιμάνι της οποίας είχαν φτάσει, τους συνέστησε το παλαιό μοναστήρι της Θεοτόκου των Καρυών , που ήταν καταστρεμμένο από πειρατές το 1235. Στο μοναστήρι αυτό το μισογκρεμισμένο βρισκόταν κι ένας ακόμη μοναχός , ο Ρουβήμ.
Σ΄ αυτό κατέφυγαν οι δύο λάτρεις της αγγελικής ζωής. Στο μέρος αυτό το ζυμωμένο με αίματα ηρώων και μαρτύρων της πίστεως κατηύθυνε τα βήματα τους ο Πανάγαθος Θεός . Εκεί θέλησε να ζήσουν οι δυο ενάρετοι κληρικοί και να συνεχίσουν την παράδοση της Μονής , αλλά και την παράδοση του Ορθόδοξου κλήρου.Επί οκτώ συνεχή έτη έζησαν ειρηνικά στο όμορφο αυτό μέρος οι Άγιοι μας.
Η κατακτητική μανία όμως του Μωάμεθ Β΄ του Πορθητή διέκοψε την ήσυχη ζωή του μοναστηριού . Άγρια στίφη από Τούρκους στρατιώτες το 1462 ήλθαν και κατέλαβαν τη Νήσο…
Το τι υπέφεραν οι κάτοικοι τις μέρες εκείνες δεν λέγεται. Ξυλοδαρμοί, ατιμώσεις, λεηλασίες, σφαγές και πιέσεις για να αλλαξοπιστήσουν οι χριστιανοί κι ένα σωρό άλλα εγκλήματα και μαρτύρια, είναι όσα ακολούθησαν τον ερχομό τους.
Το μοναστήρι ευτυχώς τους πρώτους μήνες δεν το πείραξαν. Τον Απρίλιο όμως του 1462 μερικοί Χριστιανοί της Θερμής , μη ανεχόμενοι τις ταλαιπωρίες στις οποίες τους υπέβαλαν οι κατακτητές , πήραν τα όπλα κατά την περίοδο της Μεγάλης Σαρακοστής κι εξεγέρθηκαν για να αμυνθούν. Οι Τούρκοι υποπτευόμενοι ότι το μοναστήρι υπεκίνησε το κίνημα και έκρυβε τους κινηματίες αφήκαν να ξεσπάσει επάνω στον Ραφαήλ που είχε γίνει και ηγούμενος , αλλά και στους άλλους μοναχούς, όλο το μίσος κι η εξοντωτική μανία τους. Στο μεταξύ στο μοναστήρι είχαν καταφύγει για ασφάλεια και αρκετοί από τους κατοίκους της κοινότητας. Ανάμεσα σ΄ αυτούς ήταν κι ο προεστός της Θερμής Βασίλειος, η σύζυγος του Μαρία με τα παιδιά τους, τον ενδεκάμηνο Ραφάηλ και τη δωδεκάχρονη Ειρήνη, ο δάσκαλος Θεόδωρος και πολλοί άλλοι.
Τα φρικτά βάσανα των Αγίων
Τη Μεγάλη Πέμπτη ο Άγιος Ραφαήλ λειτούργησε για τελευταία φορά. Τη Μ. Παρασκευή , αγριεμένοι πάνοπλοι Τούρκοι στρατιώτες έφτασαν και μπήκαν στη μονή. Έπιασαν τον ηγούμενο κι άρχισαν τις ανακρίσεις και τα βασανιστήρια. Ανήκουστα βασανιστήρια που βάσταξαν μέχρι την Τρίτη της Διακαινησίμου. Την ημέρα αυτή τέλειωσαν όλα. Όσοι συνελήφθηκαν βρήκαν όλοι τους μαρτυρικό θάνατο.Σύμφωνα με τις οραματικές εμφανίσεις και αποκαλύψεις των ιδίων των μαρτύρων στην αρχή άρπαξαν τον ηγούμενο κι αφού του έδεσαν τα χέρια πισώπλατα , τον έσυραν με βία απ΄ τα μαλλιά και τη γενειάδα κι άρχισαν να τον κτυπούν αλύπητα.
Ύστερα τον κρέμασαν από τα πόδια σε μία καρυδιά και συνέχισαν να τον κτυπούν. Αφού επί ώρες τον βασάνισαν κατ΄ αυτό τον τρόπο, έφεραν μετά ένα πριόνι κι άρχισαν να του πριονίζουν από το στόμα στη σιαγόνα, που την βρήκαν αργότερα πιο πέρα από το άλλο σώμα πεταμένη. Τελικά τον έσφαξαν.Τα ίδια βάσανα έκαμαν και στον Άγιο Νικόλαο. Αυτόν τον κρέμασαν σε μια πιο μικρή καρυδιά , απέναντι από τον Ραφαήλ και τον κτυπούσαν με την ίδια μανία. Όταν όμως αυτός είδε τον αγαπημένο του ηγούμενο να τον πριονίζουν , συγκλονίστηκε τόσο που πέθανε από συγκοπή. Ήταν πολύ αδύνατος στο σώμα.
Σε παρόμοια βασανιστήρια υπεβλήθησαν κι οι άλλοι πατέρες κι ο δάσκαλος.
Μετά ήλθε η σειρά της οικογένειας του προεστού. Όταν κι αυτή αρνήθηκε να αποκαλύψει ότι ήξερε ή να αλλαξοπιστήσει , τότε ένας στρατιώτης όρμησε προς την σύζυγο του προεστού Μαρία, άρπαξε απ΄ την αγκάλη της το ενδεκάμηνο αγόρι της Ραφαήλ και το ποδοπάτησαν . Ύστερα πήραν την δωδεκάχρονη κόρη Ειρήνη κι άρχισαν να την σέρνουν από τα μαλλιά. Κάποια στιγμή που η τραγική μητέρα δοκίμασε να αποσπάσει την κορούλα της από τα χέρια των Αγαρηνών , ένας απ΄ αυτούς με το τσεκούρι έκοψε το χέρι της παιδούλας και το πόδι της και τα πέταξε στη μητέρα της λέγοντας :-
Πάρε την κόρη σουΤα σπαραχτικά κλάματα των γονιών και των παρισταμένων εξαγρίωσαν ακόμη περισσότερο τα θηρία. Και το έδειξαν. Αφού έβαλαν το αιμόφυρτο κοριτσάκι σ΄ ένα μεγάλο πιθάρι , που βρίσκεται σήμερα μέσα στον ναό, το έκαψαν ζωντανό. Η δύστυχη μητέρα στο απάνθρωπο μαρτύριο της κόρης της δεν άντεξε. Πέθανε από συγκοπή.
Αμέσως μετά οι Τούρκοι πήραν τον πατέρα κι αφού τον βασάνισαν στο τέλος τον κομμάτιασαν. Τα ίδια έκαμαν και με τους άλλους κρατουμένους. Ύστερα από όλα αυτά οι Τούρκοι πυρπόλησαν το μοναστήρι και έφυγαν. Έξω άφησαν άταφα τα λείψανα των μαρτύρων. Εκεί πεταμένα κορμιά. Εδώ κεφάλια αποκομμένα με μάτια γουρλωμένα, κορμιά καμένα.
Έτσι έκλεισε το σκηνικό της τραγικής υπόθεσης του μαρτυρίου των Καρυών , 9 Απριλίου του 1463 και ημέρα Τρίτη της Διακαινησίμου (Λαμπροτρίτη).
Το άλλο βράδυ, παρά την τρομοκρατία των ημερών εκείνων, μερικοί ευσεβείς χριστιανοί μαζί με τον επιστάτη της Μονής κι ένα μοναχό που είχαν σωθεί γιατί έλειπαν , παρέλαβαν από τη Θερμή ένα γέροντα ιερέα τυφλό, ηλικίας 112 χρονών ,κι έθαψαν κρυφά τα λείψανα των Μαρτύρων στις Καρυές. Τον Άγιο Ραφαήλ τον έθαψαν μέσα στην καμένη Εκκλησία, τον Άγιο Νικόλαο και τους άλλους μάρτυρες στο προαύλιο της.Τα του μαρτυρίου των Καρυών μας διηγείται κι η Μαρία Τσολάκη από τη Θέρμη, όπως της τα απεκάλυψε σ’ ένα ενύπνιό της ο τυφλός ιερέας που ανέβηκε στη μονή με τη βοήθεια του μοναχού Σταύρου και του επιστάτη Ακίνδυνου κι έθαψε τους μάρτυρες.
“ Τότε που μαρτύρησαν οι Άγιοι, της είπε, ήμουν πολύ γέρος και είχα τυφλωθεί. Μετά την καταστροφή του Μοναστηριού, κατέβηκαν κρυφά στο σπίτι μου και οι δυο που είχαν σωθεί, ο μοναχός Σταύρος και ο επιστάτης Ακίνδυνος. Μου διηγήθηκαν με κλάματα τα όσα συνέβησαν. Την ώρα του ενταφιασμού του Χριστού, ανέβησαν οι Τούρκοι στο Μοναστήρι. Μόλις μπήκαν, ο άγιος Ραφαήλ βγήκε από στην πόρτα της Εκκλησίας, γονάτισε, σήκωσε τα χέρια του στον ουρανό, προσευχήθηκε κι ύστερα φώναξε με θάρρος στους Τούρκους. “Σε σας θα δώσω μόνο το κορμί μου, αλλά τη ψυχή μου στον Θεό μου”.
Τους είπε πολλά, και τότε εκείνοι εξαγριώθηκαν, όρμησαν πάνω του κι άρχισαν να τον βασανίζουν.
Ο Ακίνδυνος με τον Σταύρο είχαν κρυφθεί κατ’ εντολή του Αγίου και κατόρθωσαν να φύγουν και να σωθούν στη σπηλιά του γέροντος Ιωσήφ. Αφού μου τα είπαν αυτά, με πήραν κι ανέβηκαν κρυφά στις Καρυές να θάψουμε τους Μάρτυρες, γιατί χωρίς παπά δεν ήθελαν να τους θάψουν. Όταν φθάσαμε , γονάτισα πάνω από το Αγίασμα και παρακάλεσα, “ Θεέ μου, δος μου , το φως μου να τους ιδώ για τελευταία φορά ”. Έπλυνα τα μάτια μου με λίγο Aγίασμα που μου έδωσε ο Ακίνδυνος. Την ίδια στιγμή βγήκε μια λάμψη και ανέβλεψα.
Όμως αυτό που είδα να μην αξιώνεται κανείς να το βλέπει. Το Αγίασμα γεμάτο αίματα. Τα σώματα των Μαρτύρων μέσα στο αίμα και ο πολυαγαπημένος μου ηγούμενος Ραφαήλ κρεμασμένος ανάποδα σε μια καρυδιά και σφαγμένος. Τους θάψαμε με κλάματα κι έπειτα ο Σταύρος με τον Ακίνδυνο με κατέβασαν πάλι στο χωριό. Έζησα άλλες εννέα μέρες και πέθανα σε ηλικία 112 χρονών ” . Αυτά αναφέρει η Μαρία Τσολάκη .
Αυτά της απεκάλυψε σ΄ ένα όραμα της ο γέροντας ιερέας που έθαψε τους Μάρτυρες.Για 500 χρόνια περίπου το φοβερό δράμα που εξελίχθηκε στην περιοχή αυτή των Καρυών έμενε σε αφάνεια. Παρ΄ όλον τούτο πολλοί Χριστιανοί βλέπανε τακτικά ένα μεγαλόσωμο ιερέα να περιφέρεται στο μέρος αυτό, να θυμιατίζει και να τριγυρνά γύρω στα παλιά ερείπια της Εκκλησίας. Γι΄ αυτό κι η τοποθεσία είχε πάρει το όνομα “ Καλόγερος ”.
Η φανέρωση των Αγίων
Η εύρεση των λειψάνων
Το μυστικό αυτών των συχνών εμφανίσεων του Καλόγερου ήρθε ο καιρός να αποκαλυφθεί. Η Πρόνοια του Θεού παρεχώρησε το δικαίωμα σ΄ αυτόν τον Άγιο Ραφαήλ να κάμει την αποκάλυψη με το πιο κάτω περιστατικό.Το καλοκαίρι του 1959 η οικογένεια του Αγγελου Ράλλη που είχε υπό την κατοχή της το όλον κτήμα, θέλησε να κτίσει στην ίδια θέση, που ήταν ένα παλιό και ετοιμόρροπο εκκλησάκι , ένα νέο.
Όταν άρχισαν οι εργασίες , εκεί που έσκαβαν οι εργάτες για να βάλουν τα θεμέλια , σε αρκετό βάθος , βρήκαν ένα τάφο σχηματισμένο με πέτρες και οστά που φαίνονταν να ήταν πολλών ετών. Η Βασιλική Ράλλη , η σύζυγος του Αγγελου και ιδιοκτήτρια του ελαιοκτήματος , έγραψε τότε σχετικά με την εύρεση του τάφου στον αείμνηστο Φώτη Κόντογλου . Κι αυτός στο βιβλίο του “ Σημείον Μέγα ”, που είναι το πρώτο που γράφτηκε σχετικά με το δράμα των Καρυών , να τι μας λέγει γι΄ αυτά.“ Ηρχισε το άνοιγμα των θεμελίων .
Εις το μέσον του ναϊδρίου υπήρχε μία πέτρα , την οποία , όταν πήγαν να βγάλουν οι εργάτες , είδαν ότι προχωρούσε καθέτως σε μεγάλο βάθος , ως να είχε τοποθετηθεί σκόπιμα .Στο τέλος σταματούσε πάνω σε μία πλάκα, κάτω από την οποία υπήρχε μνημείον με ανθρώπινον σκελετόν άθικτον. Η κεφαλή απείχε 30 πόντους από το κυρίως σώμα, έλειπε δέ η κάτω σιαγών. Ήταν τα χέρια σταυρωμένα και είχε στο στόμα κεραμίδι με χαραγμένο σταυρό. Οι εργάτες έβγαλαν τα οστά και τα έθεσαν στη ρίζα ενός δένδρου όπου και παρέμειναν έως δέκα μέρες. Η εύρεσις έγινε εις τις 3 Ιουλίου .Από εδώ αρχίζει η ιερά υπόθεσις των αγίων … ”
Διάφορες εμφανίσεις του Αγίου και των άλλων μαρτύρων
Ο Άγιος Ραφαήλ αποτελεί ίσως μία από τις πιο σπάνιες περιπτώσεις Αγίου, που έκανε τόσες εμφανίσεις σε διάφορους ανθρώπους. Με οδηγό τις υποδείξεις που έκανε αυτός, όσο και οι άλλοι Μάρτυρες κατά τις εμφανίσεις των, σε διάστημα δύο χρονών βρέθηκαν όλοι οι τάφοι και πολλά ευρήματα. Εδώ βρέθηκε και το πιθάρι μέσα στο οποίον έκαψαν την Ειρήνη , ο τάφος και τα λείψανα του Αγίου Νικολάου , η σιαγόνα του Αγίου Ραφαήλ που δεν βρέθηκε στον τάφο του Αγίου αλλά σε άλλο μέρος, το Aγίασμα, μια μετάλλινη εικόνα του Παντοκράτορος και άλλα πολύτιμα ευρήματα. Εδώ βρέθηκε επίσης και ο τάφος της αγίας Ολυμπίας.
Όπως αναφέραμε και πιο πάνω στο μέρος αυτό υπήρχε παλαιό γυναικείο μοναστήρι αφιερωμένο στην Παναγία και την Αγία Παρασκευή. Το 1235 πειρατές πολλοί κτύπησαν το μοναστήρι , μπήκαν σ΄ αυτό , το λήστεψαν και κατάσφαξαν τις μοναχές και την ηγουμένη του, την αγία Ολυμπία.
Ο Άγιος Ραφαήλ σε μία εμφάνιση του απεκάλυψε πως τα οστά που εφυλάττοντο σ΄ ένα μικρό κιβώτιο με καρφιά ήταν της Αγίας Ολυμπίας. Αργότερα στον τόπο αυτό λειτούργησε ανδρικό μοναστήρι και σήμερα η γνωστή Κοινοβιακή Ιερά Μονή του Αγίου Ραφαήλ . Χιλιάδες πιστοί από όλα τα μέρη του κόσμου επισκέπτονται κάθε χρόνο το μοναστήρι αυτό για να καταθέσουν προ των ιερών λειψάνων των Αγίων τα δώρα της ευλάβειας και του σεβασμού των , αλλά και να ζητήσουν την λύση κάποιου προβλήματος των με ένα θαύμα.
Και μία και αναφέραμε τη λέξη θαύμα πρέπει να ομολογήσουμε πως το να γράψει κανείς για θαύματα δεν είναι εύκολη υπόθεση.
“ Γιατί το θαύμα δεν είναι τίποτα άλλο παρά ο τρόπος με τον οποίο αποκαλύπτεται ο Θεός στον κόσμο , είτε μέσα στην υλική δημιουργία είτε μέσα στον άνθρωπο . Και οι Άγιοι ακριβώς που τέλεσαν ή τελούν θαύματα, πράξεις δηλαδή έξω από την φυσική νομοτέλεια , είναι εκείνοι που με την πίστη και την καθαρότητα του βίου τους έγιναν κατάλληλα όργανα για την αποκάλυψη του Θεού στη γη ”. Τέτοιος είναι και ο Άγιος Ραφαήλ κι οι άλλοι μάρτυρες των Καρυών.
Είναι πολλά, πάρα πολλά τα θαύματα που επετέλεσαν μέχρι σήμερα οι αγίοι μας. Και τούτο χάρη στη θερμή επίκληση του ονόματος των από τους πάσχοντες. Η Κύπρος μας ιδιαίτερα είναι ένας προνομιούχος χώρος για τον μεγάλο Άγιο Ραφαήλ της Μυτιλήνης. Μερικά από τα πολλά συγκλονιστικά και μαρτυρημένα θαύματα του Αγίου μπορεί να βρει όποιος θέλει στο εξαίρετο βιβλίο του κ. Κλείτου Ιωαννίδη που κυκλοφόρησε με τίτλο : “ Θαύματα του Αγίου Ραφαήλ σε Κυπρίους ”.
Η μνήμη των Αγίων εορτάζεται κάθε χρόνο την Τρίτη της Διακαινησίμου (Λαμπροτρίτη), γιατί η 9η Απριλίου, ημέρα του μαρτυρίου των Αγίων , τυγχάνει συνήθως να είναι μέσα στη Μ. Τεσσαρακοστή ή Αγία Εβδομάδα.Πολλοί, πάρα πολλοί είναι οι άνθρωποι που αξιώθηκαν να ιδούν τους Αγίους και να απολαύσουν από αυτούς ότι ζήτησαν από τον Κύριο κατόπιν θερμής προσευχής.
Σ΄ αυτούς τους Αγίους της πίστεως ας καταφεύγουμε κι εμείς και με συντριβή ψυχής, ας εκζητούμε δια των πρεσβειών τους από τον Κύριο τη λύτρωση μας από τα ποικίλα κακά που μας δέρνουν .
Και θα μας ακούσει ο Κύριος , και θα μας εξαγάγει εις αναψυχήν. Αυτό μας υπόσχεται με τα λόγια του Πνεύματος Του. “ Τέκνον επικάλεσαι με εν ημέρα θλίψεως, και εξελούμαι σε και δοξάσεις με ”. (Ψαλμ. μθ’ , 15), Παιδί μου , στηρίζοντας ολόκληρη τη πεποίθηση και την ελπίδα σου σε μένα, φώναξε μου στις θλίψεις σου και θα σε απαλλάξω από τα βάσανα σου και θα με δοξάσεις .
Αδελφοί μου, με βαθιά την πίστη μας στον Θεό και ολόψυχο σεβασμό μας στους αγίους του, ευκαίρως – ακαίρως ας καταφεύγουμε σ΄ αυτούς και ας ψάλλουμε κι εμείς της Εκκλησίας μας τον υπέροχο ύμνο – προσευχή και δέηση : “ Άγιοι Μάρτυρες , οι καλώς αθλήσαντες και στεφανωθέντες , πρεσβεύσατε προς Κύριον , ελεηθήναι τας ψυχάς ημών ”. Η χάρη του Σωτήρος μας Χριστού , δια των πρεσβειών των Αγίων Μαρτύρων της πίστεως μας, είθε να είναι πάντα βοήθεια όλων μας. Αμήν.
